اولین تلسکوپتان را چگونه انتخاب کنید!!

 نوشته: کلی بیتی 

ترجمه:رضا طامهری [e-mail] 

هرسال میلیونها نفر اقدام به خرید تلسکوپ مینمایند اما تنها اندکی از آنها میدانند به دنبال چه تلسکوپی میگردند.

دراینجا با اندکی راهنمایی، شما را با صدها مدل تلسکوپ که در بازار در دسترس شما هستند آشنا می کنیم. با همین اطلاعات پایه ای نیز شما با یک ایده و هدف خوب و مناسب برای خرید تلسکوپتان وارد فروشگاه خواهید شد.

اکثر تلسکوپهای مناسب برای شروع، قیمتی معادل 600 هزار تومان یا بالاتر را در برخواهند داشت، ولی نباید از یاد برد بسیاری از گزینه های عالی تنها قیمتی برابر300 هزار تومان یا حتی پایین تر را دارند.

تلسکوپی که شما قصد خرید آنرا دارید باید دو مولفه ضروری داشته باشد: کیفیت بالای اپتیکی و مقرری محکم با کاربری آسان. وقتی تمام مولفه ها معادل باشند، واضح است تلسکوپهای بزرگ اجرام بیشتری را نسبت به تلسکوپهای کوچکتر نشان میدهند و همچنین گرفتن اجرام نیز با تلسکوپهای بزرگتر آسان تر است؛ اما نباید از قابلیت حمل آسان و راحتی کار با تلسکوپ نیز چشم پوشی کرد. از یاد نبرید که بهترین تلسکوپ برای شما، تلسکوپی است که بتوانید از آن براحتی استفاده کنید.

 

قطر دهانه

مهمترین شاخصه یک تلسکوپ قطر دهانه آن است- قطر دهانه ای که نور وارد تلسکوپ می شود. مشخصات تلسکوپ زیر فوکوسر(قسمتی که چشمی روی تلسکوپ سوار میشود)آن، جلوی لوله ی تلسکوپ و یا روی جعبه آن نوشته شده است. قطر دهانه(D) اغلب بر حسب میلیمتر و گاهی نیز بصورت اینچ نوشته میشود. بعنوان یک قانون کلی، بیاد داشته باشید که تلسکوپ شما باید حداقل2.5اینچ(70میلیمتر) قطر دهانه داشته باشد.

تلسکوپی با دهانه بزرگتر به شما اجازه میدهد اجرام کم نورتر را بهترو با جزئیات بیشتری نسبت به تلسکوپهای کوچکترنظاره گر باشید. اما یک تلسکوپ کوچک خوب نیز میتواند چیزهای فراوانی به شما نشان دهد-مخصوصا اگر شما در منطقه ای دور از شهر زنگدی میکنید. برای مثال در یک منطقه تاریک میتوانید با یک تلسکوپ 80 میلیمتری(3.1اینچ) دوجین کهکشان را در ورای کهکشان راه شیری ببینید؛ این در حالی است که برای دیدن همین تعداد کهکشان در یک حیاط معمولی در حومه شهر نیاز به تلسکوپی با قطر دهانه 6 یا 8 اینچ خواهید داشت. صرفنظر از اینکه چقدر آسمان بالای سرتان تاریک باشد، تصویری که پشت تلسکوپی با دهانه بزرگ میبینید بیشک بسیار تماشایی تر از تصویر همان جرم پشت یک تلسکوپ کوچک است.

از تلسکوپهایی که روی بزرگنمایی آنها تبلیغ میشود دوری کنید-مخصوصا بزرگنمایی های غیر موجه مثل 600برابر. برای اغلب کاربردها و هدفهای رصدی بیشترین بزرگنمایی مفید برای تلسکوپ 50برابر قطر دهانه آنها بر حسب اینچ(یا2برابر قطر دهانه بر حسب میلیمتر) می باشد. پس برای اینکه بزرگنمایی 600 برابر از یک جرم سماوی را داشته باشیم باید تلسکوپی با قطر12اینچ داشته باشیم، از این گذشته باید منتظر شبی که شرایط کامل رصدی را داشته باشد نیز بمانیم.

انواع تلسکوپ:

دریک فروشگاه شما با 3نوع تلسکوپ مواجه میشوید

:

1-شکستی(refractor): این تلسکوپها یک عدسی

 در جلوی لوله خوددارند-این احتمالا معروفترین نوع تلسکوپی است شما میشناس

ید. گرچه این تلسکوپها به تعمیرات و نگهداری اندکی نیاز دارند ولی نباید از یاد برد که این نوع تلسکوپها با افزایش دهانه، به طور تصاعدی قیمتشان افزایش میابد.

2- بازتابی(reflector): در این دسته،تلسکوپ با استفاده از آیینه ای که در انتهای لوله ی اصلی قرار دارد، نور را متمرکز می کند. در صو

رتی که قطر دهانه خاصی مد نظر شماست، این نوع، ارزانترین نوع تلسکوپی است که میتوانید تهیه کنید، اما باید به صورت متناوب و دوره ای آینه ها را هم خط کنیم- مخصوصا اگر تلسکوپ را زیاد جابجا کنید.

3-ترکیبی(compound): این نوع از تلسکوپها که ترکیبی از آینه و عدسی هستند که دارای لوله های جمع و جور و نسبتا بزرگ هستند. دو دسته معروفتر از این نوع تلسکوپها، به تلسکوپهای "اشمیت کاسکرین" و "ماکسوف کاسکرین" معروفند.

فاصله کانونی(F یا FL) کلیدی است برای مشخ برابر خواهد بود. اکثر تلسکوپها با یک یا دوچشمی ارائه میشوند، شما میتوانید برای داشتن بزرگنمایی های متفاوت، چشمی ها را عوض کنید.

ص کردن بزرگنمایی(قدرت) تلسکوپ. به راحتی میتوان با تقسیم فاصله کانونی تلسکوپ بر فاصله کانونی چشمی(که بر روی آن نوشته شده است) به راحتی بزرگنمایی تلسکوپ را با آن چشمی بدست آورد. برای مثال، اگر یک تلسکوپ دارای فاصله کانونی 500میلیمتر باشد و یک چشمی 25میلیمتر را روی آن سورا کنیم،بزرگنمایی تلسکوپ در آن حالت:

مقر تلسکوپ:

تلسکوپ شما نیاز به چیزی محکم برای استقرار بروی ان دارد. بسیاری از تلسکوپها با یک سه پایه و یا مقر ارائه میشوند. این درحالی است که تلسکوپهای کوچک اغلب دارای یم مقر ساده هستند که آنها را قادر میسازند که روی سه پایه های عکاسی معمولی سوار شوند. (تذکر: سه پایه هایی که برای عکاسی های معمولی و خانوادگی شما مناسب است، ممکن است برای استفاده نجومی شما بقدر کافی محکم نباشد.) مقرهای طراحی شده برای تلسکوپها معمولا از اتصالات تک پیچی خودداری میکنندو بجای آن بیشتر از چرخ و صفحه استفاده میکنند.

روی برخی پایه ها، تلسکوپ میتواند درست مثل پایه های دوربین عکاسی به سمت راست و چپ، بالا و پایین حرکت کند، این پایه ها به پایه های سمت ارتفاعی معروفند. بسیاری از تلسکوپهای بازتابی روی یک پایه ساده چوبی بظرافت نصب میشوند که به آنها دابسونی گفته میشود، این پایه ها نیز از خانواده ی سمت ارتفاعی هستند. مکانسیم مورد بحث دیگر، برای تعقیب حرکت ستاره ها طراحی شده که قادر است با حرکت یک محور، ستاره ها و اجرام سماوی را تعقیب کند. به این پایه ها استوایی گفته میشود. این نوع از پایه ها بزرگتر و سنگین تر از پایه های سمت ارتفاعی هستند. برای استقاده ازپایه های استوایی همچنین نیاز است تا پایه را با ستاره شمال، قطبی کنید.

برخی از تلسکوپها با یک موتور کوچک ارائه میشوند که آنها را با فشار دادن یک دکمه در اطراف آسمان میچرخاند. در مدلهای پیشرفته تر از این سیستم که به سیستک "Go to" معروفند یک کامپیوتر کوچک در کنترل دستی تلسکوپ قرار داده میشود. یک بار که شما تاریخ، ساعت و مختصات مکان خود را به کنترل دستی دادید، تلسکوپ به کاوش و تعقیب هزاران جرم کیهنای خواهد پرداخت. برخی از "Go to"ها به شما اجازه میدهند که یک تور راهنمایی را از بهترین اجرام سماوی داشته باشید و در مورد هر جرم نیز توضیحاتی به شما میدهند.

اما تلسکوپهای "Go to" برای همه مناسب نیستند زیرا ممکن است پروسه ی نصب و تنظیمات آن برای هربار رصد پیچیده باشد و شما ندانید که کدام ستاره ها را برای هم خطی مقر انتخاب کنید.

به یاد داشته باشید:

یک تلسکوپ میتواند چشم شما را به روی کیهان باز کند. با کمی دقت در خرید یک تلسکوپ خوب شما برای یک عمر کاوش در جهان بیکران آسمان مهیا خواهید بود.